စည်းနဲ့ ကမ်းနဲ့ မြန်မာစာ
ညီလေး---
အရင်တလောက ကိုကြီးရေးလိ်ုက်တဲ့ အကဲခတ်နဲ့ အကဲခပ်-အကြောင်း စာထဲမှာ စုတူသတ်စနစ်-အကြောင်း ပါသွားတော့ ညီလေးက စိတ်ဝင်စားပြီး နည်းနည်းလောက် ချဲ့ပြီးရှင်းပြပေးပါလို့ တောင်းဆိုလာလို့ ဒီစာကို ဆက်ရေးလိ်ုက်တာပါ။ စုတူသတ်စနစ်-အကြောင်း ညီလေး စိတ်ဝင်စားတာ ဝမ်းသာပါတယ်။ ညီလေး စာစိတ်ပေစိတ် ဝင်လာတာကို ချီးကျူးကြိုဆိုပါတယ်။
တကယ်တော့ စုတူသတ်စနစ်-ဆိုတာ ကိုကြီးပေးထားတဲ့ နာမည်ပါ။ နာမည်ကိုသာ ပေးတာနော်။ ဒီစနစ်ကတော့ မြန်မာစကား၊ မြန်မာစာမှာ နဂိုကတည်းက ရှိပြီးသားစနစ်ပါ။ စနစ်နာမည် တပ်လို့ပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ စနစ်နာမည် မတပ်ဘဲပဲ ဖြစ်ဖြစ် ဒီစနစ်ကို သုံးနေကြပါတယ်။ ဒီစနစ်ကလည်း မြန်မာစကား၊ မြန်မာစာမှာ စာလုံးပေါင်းသတ်ပုံ မှန်ကန်ဖို့နဲ့ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို သိဖို့ အလွန်ကောင်းတဲ့ စနစ် ဖြစ်နေတာကိုး။ ဆရာတော် ဦးကောသလ္လကတော့ ဗြဟ္မနိရုတ္တနယသင်္ဂဟ ခေါ် မြန်မာစာလုံးပေါင်း ပြောင်းထုံးကျမ်း (၁၉၈၅) မှာ အက္ခရာ ဖိုမ ပြောင်းလဲခြင်းလို့ ခေါ်ထားလေရဲ့။
စုတူသတ်စနစ်-လို့ နာမည်ပေးရတဲ့အကြောင်းက စပြီး ရှင်းပြပါမည်။ မြန်မာစာမှာ အသတ် ဆယ်ပါး ရှိတာကို ညီလေးသိပါတယ်။
က-သတ်၊
င-သတ်၊
စ-သတ်၊
ည-သတ်၊
တ-သတ်၊
န-သတ်၊
ပ-သတ်၊
မ-သတ်၊
ယ-သတ်၊
၀-သတ် ဆိုတာတွေပေါ့။ ဒါက ရှေးအစဉ်အလာ သတ်မှတ်ခဲ့ကြတဲ့ မြန်မာအသတ် ဆယ်ပါး၊
အခု သတ်မှတ်ထားတာလည်း အသတ်ဆယ်ပါးပဲ။ အဲဒါတွေကတော့
က-သတ်၊
င-သတ်၊
စ-သတ်၊
ဉ-သတ်၊
ည-သတ်၊
တ-သတ်၊
န-သတ်၊
ပ-သတ်၊
မ-သတ်၊
ယ-သတ် ဆိုတာတွေပါ။ ရှေးအစဉ်အလာ မြန်မာအသတ်ဆယ်ပါးထဲမှာ ၀-သတ်ပါတယ်။ ဉ-သတ် မပါဘူး။
အခုသတ်မှတ်တဲ့ အသတ် ဆယ်ပါးမှာတော့ ၀-သတ် မပါဘူး။ ဉ-သတ် ပါတယ်။ ဆယ်ပါးတော့ ဆယ်ပါးချည်းပဲ။
မြန်မာမှာ-
က-ခ-ဂ-ဃ-င=ဆိုတဲ့ က-ဝဂ် ဗျည်း ၅-လုံး။
စ-ဆ-ဇ-ဈ-ည=ဆိုတဲ့ စ-ဝဂ် ဗျည်း ၅-လုံး။
ဋ-ဌ-ဍ-ဎ-ဏ=ဆိုတဲ့ ဋ ဝဂ် ဗျည်း ၅-လုံး။
တ-ထ-ဒ-ဓ-န=ဆိုတဲ့ တ ဝဂ် ဗျည်း ၅-လုံး။
ပ-ဖ-ဗ-ဘ-မ=ဆိုတဲ့ ပ ဝင်္ဂ ဗျည်း ၅-လုံး။ ရယ်လို့ ဝဂ်ဗျည်း ၂၅-လုံး ရှိတယ်ဆိုပြီး ပြောလေ့ရှိပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဋ-ဝဂ်ဗျည်း ၅-လုံကိုတော့ ပါဠိဗျည်းသက်သက်ဖြစ်လို့ ချန်ထားရပါတယ်။ အဲဒီတော့ မြန်မာမှာ ဝဂ်-ဗျည်း (၂၀) ရှိပါတယ်ဆိုပါစို့၊ (သဒ္ဒဗေဒသဘောအရ မြန်မာဗျည်းတွေအကြောင်း အလျဉ်းသင်းတဲ့အခါ ရှင်းပြပါဦးမယ်)။ အဲဒီဝဂ်-ဗျည်း (၂၀)မှာ မြန်မာမှုအရ အသတ်ဗျည်းတွေက ၈-လုံးရှိပါတယ်။
အဲဒါတွေကတော့---
က-ဝဂ်မှာ က-သတ် နဲ့ င-သတ်၊ ဝဂ်တူ၊ အစုတူ၊
စ-ဝဂ်မှာ စ-သတ် နဲ့ ည-သတ်၊ ဝဂ်တူ၊ အစုတူ။
တ-ဝဂ်မှာ တ-သတ် နဲ့ န-သတ်၊ ဝဂ်တူ၊ အစုတူ။
ပ-ဝဂ်မှာ ပ-သတ် နဲ့ မ-သတ်၊ ဝဂ်တူ၊ အစုတူ။ တို့ဖြစ်ပါတယ်။
စ-ဝဂ်က ည-သတ်ဆိုတာမှာ ဉ-ကလေးသတ်နဲ့ ည-ကြီးသတ်ဆိုတဲ့ နှစ်မျိုးလုံးကိ်ု ထည့်ရပါတယ်။
အဲဒီလိုဆိုရင်တော့ မြန်မာမှုအရ အသတ်ဗျည်း ၉-လုံးပေါ့။
က-သတ်၊
င-သတ်၊
စ-သတ်၊
ဉ-ကလေးသတ်၊
ည-ကြီးသတ်၊
တ-သတ်၊
န-သတ်၊
ပ-သတ်၊
မ-သတ် ဆိုတာတွေပါပဲ။
ဒီလိုဆိုတော့ က-ဝဂ် က-အစုမှာ က-နဲ့ င ဝဂ်တူ၊ အစုတူတာမို့ က-သတ်နဲ့ င-သတ်က စုတူသတ်ပေါ့။
အဲဒီလိုပဲ စ-ဝဂ်မှာ စ-သတ်နဲ့ ဉ-ကလေး၊ ည-ကြီးသတ်တို့က စုတူသတ်။
တ-ဝဂ်မှာ တ-သတ်နဲ့ န-သတ်တို့က စုတူသတ်၊
ပ-ဝဂ်မှာ ပ-သတ်နဲ့ မ-သတ် တို့က စုတူသတ်တွေပဲ။
ဒီနေရာမှာ ညီလေးကို ထပ်မှာချင်တာကတော့ မ-သတ်နဲ့ သေးသေးတင်ကလည်း တူတာမို့ ပ-သတ်နဲ့ သေးသေးတင်ကိုလည်း စုတူသတ်လို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။
တနည်းပြောရရင်တော့ ပ-သတ်နဲ့ မ-သတ်၊ သို့မဟုတ် သေးသေးတင်ပေါ့။
ညီလေး ထပ်ပြီးမှတ်သားစရာတွေ ရှိသေးတယ်နော်၊ အဲဒါကတော့
က-သတ် ၃-လုံး၊
င-သတ် ၉-လုံး၊
စ-သတ် ၁-လုံး၊
ဉ-ကလေးသတ် ၃-လုံး၊
ည-ကြီးသတ် ၃-လုံး၊
တ-သတ် ၃-လုံး၊
န-သတ် ၉-လုံး၊
ပ-သတ် ၃-လုံး၊
မ-သတ် ၉-လုံး ရှိတယ်ဆိုတာပါပဲ။
အဲဒီမှာ က-သတ်၊
စ-သတ်၊
တ-သတ်၊
ပ-သတ်၊ ( က-စ-တ-အသတ်) တွေကို ရှေးကတော့ တိုင်သံ-လို့ခေါ်ကြတယ်။ သက်အောင့်သံ-လို့လဲ ခေါ်ကြသေးတယ်။ သံရပ် သရတွေကို ဖြစ်စေတာမို့ ရပ်သံ-လို့လည်း ခေါ်မှာပေါ့လေ။ ဉ-ကလေးသတ်၊ ည-ကြီးသတ်၊ န-သတ်၊ မ-သတ် (င-ဉ-ည-န-မ-အသတ်တွေ) တွေကိုတော့ နှာသံ-လို့ ခေါ်ပါတယ်။
အခု အကိုကြီးပြောနေတဲ့ က-သတ်၊ စ-သတ်၊ တ-သတ်၊ ပ-သတ်တွေနဲ့ င-သတ်၊ ဉ-ကလေးသတ်၊ ည-ကြီးသတ်၊ န-သတ်၊ မ-သတ် ဆိုတာတွေဟာ ဝဂ်ဗျည်း၊ အစုဗျည်းတွေမှာ ဝဂ်တူ၊ အစုတူ အသတ်ချင်း အနက်နှီးနွှယ် ဆက်စပ်တယ်၊
အနက်တူဆိုတာကို ပြောချင်လို့ ဝဂ်တူသတ်၊ ဒါမှမဟုတ် စုတူသတ် စနစ်လို့ ခေါ်လိုက်တာပါပဲ။ ပိုပြီးမှတ်မိသွားအောင် ထပ်ပြီး ဇယားချကြည့်လိုက်ကြရအောင်လား။
ပထမက္ခရာသတ်၊ ဝဂ္ဂန္တအက္ခရာသတ်................................ ဝဂ်အမည်(အစုအမည်)..မှတ်ချက်
သက်အောင့်သံ...သံရှည်.....သံတို.....သံလေး....................
အက်.................အင်.........အင့်.......အင်း.......................က-ဝဂ်......အနက်နှီးနွှယ်(သို့) အနက်တူ
အောက်.............အောင်.....အောင့်...အောင်း...................က-ဝဂ်........................။
အိုက်.................အိုင်.........အိုင့်.......အိုင်း.......................က-ဝဂ်........................။
အစ်...................အဉ်........အဉ့်........အဉ်း......................စ-ဝဂ်..........................။
.........................အည်......အည့်......အည်း.....................စ-ဝဂ်..........................။
အတ်.................အန်........အန့်.......အန်း........................တ-ဝဂ်........................။
အိတ်.................အိန်........အိန့်.......အိန်း........................တ-ဝဂ်........................။
အုတ်.................အုန်........အုန့်.......အုန်း........................တ-ဝဂ်........................။
အပ်..................အမ်(အံ)..အမ့်(အံ့)..အမ်း.......................ပ-ဝဂ်.........................။
အိပ်..................အိမ်........အိမ့်.........အိမ်း.......................ပ-ဝဂ်.........................။
အုပ်.................အုမ်(အုံ)..အုမ့်(အုံ့)...အုမ်း(အုံး) ...............ပ-ဝဂ်.........................။
အဲဒီတော့ ဇယားကိ်ုကြည့်တာနဲ့
က-ဝဂ် က-အစု၊
စ-ဝဂ် စ-အစုမှာ အစ်နဲ့ အဉ်၊ အဉ့်၊ အဉ်း-မှာ အက်-နဲ့ အင်၊ အင့်၊ အင်း၊
အောက် နဲ့ အောင်၊ အည်၊ အည့်၊ အည်း တို့ အနက်အဓိပ္ပါယ် နှီးနွှယ်
အောင့်၊ အောင်း၊ အိုက်နဲ့ အိုင်၊ အိုင့်၊ အိုင်း-တို့ ဆက်စပ်တယ်၊ တူညီတယ်။
တ-ဝဂ် တ-အစုမှာ အနက်အဓိပ္ပါယ် နှီးနွှယ်ဆက်စပ်တယ်၊ တူညီတယ်။
အတ် နဲ့ အန်၊ အန့်၊ အန်း၊
အိတ် နဲ့ အိန်၊ အိန့်၊ အိန်း။
အုတ် နဲ့ အုန်။ အုန့်၊ အုန်း တို့ အနက်အဓိပ္ပါယ် နှီးနွှယ်ဆက်စပ်တယ်၊ တူညီတယ်။
ပ-ဝဂ် ပ-အစုမှာ
အပ် နဲ့ အမ်၊ အမ့်၊ အမ်း၊ (အံ၊ အံ့)
အိပ် နဲ့ အိမ်၊ အိမ့်၊ အိမ်း၊ နဲ့ အုမ်၊ အုမ့်၊ အုမ်း (အုံ၊ အုံ့၊ အုံး)
အနက်အဓိပ္ပါယ် နှီးနွှယ်ဆက်စပ်တယ်၊ တူညီတယ် ဆိုတာတွေကို သိနိုင်လောက်တယ်ထင်ပါရဲ့။
အဲဒီ "စုတူသတ်"စနစ်ကို သိရင် စုတူသတ်ရဲ့ သဘောသဘာဝကို သိရင် မြန်မာစာမှာ အထူးသဖြင့် အသတ်အလတ်ကိစ္စမှာလည်း ပိုင်-မယ်၊ မြန်မာစာ မြန်မာစကားရဲ့ အနက်အဓိပ္ပါယ်အရာမှာလဲ နိုင်-မယ်လို့ ပြောနိုင်မယ် ထင်ပါတယ်။
အကဲခတ် နဲ့ အကဲခပ် အကြောင်းပြောတုန်းက အကဲခတ်-ကို တ-သတ် ခတ် နဲ့ရေးမှ သင့်တယ်။ မှန်တယ် ဆိုတာဟာ အကဲခတ်-ကို အကဲခန့်-နဲ့ ဖလှယ်ပြီး အကဲကို ခန့်မှန်းတယ်ဆိုတဲ့ အနက်အဓိပ္ပါယ်ရတယ်ဆိုတာ အခြေခံပြီး ပြောခဲ့တာပဲ။
အကဲကို ခန့်မှန်းတယ်၊ အကဲခန့်တယ်၊ အကဲခတ်တယ်ပေါ့၊ အကဲကို တီးခတ်၊ တီးခေါက်တဲ့အနက်နဲ့ ကြံရင်လည်း အကဲခတ်-လို့ တ-သတ် ခတ်နဲ့ ရေးရမှာပဲ မဟုတ်လား။
ကဲ စုတူသတ် စနစ်ဟာ မြန်မာစာမှာ စာလုံးပေါင်းသတ်ပုံနဲ့ အနက်အဓိပ္ပယ် ဆိ်ုင်ရာတွေမှာ တနည်းပြောရရင် မြန်မာစာမှာ အရေးနဲ့အနက် မှာ ဘယ်လောက်အသုံးဝင် အရာရောက်သလဲဆိုတာ သာဓကလေးတွေနဲ့ ကြည့်လိုက်ကြရအောင်၊ က-သတ်နဲ့ င-သတ်က စလိုက်ကြတာပေါ့။
က-သတ်မှာ အက်၊ အောက်၊ အိုက် လို့ က-သတ် ၃-လုံးရှိတယ်နော်။
င-သတ်ကတော့ အင်၊ အင့်၊ အင်း၊ အောင်၊ အောင့်၊ အောင်း၊ အိုင်၊ အိုင့်၊ အိုင်း ရယ်လို့ ၉-လုံးရှိပေါ့။
အက် > < အင်၊ အင့်၊ အင်း က-သတ် အက် ကာရန်နဲ့ င-သတ် အင်၊ အင့်၊ အင်း ကာရန်တွေ အနက်နှီးနွှယ် ဆက်စပ်တာ၊ အနက်တူတာကို သာဓကလေးတွေနဲ့ ရှင်းပြပါမယ်။
မြန်မာစာ၊ မြန်မာစကားမှာ လေ့ကျက်၊ လေ့ကျင့်-ဆိုတာ စကားနှစ်လုံးရှိတာ ညီလေးသိပြီးသားပါ။ အဲဒီစကားနှစ်လုံးဟာ မူလအနက်အားဖြင့်တော့ တသဘောတည်းပါ။ ကျက် နဲ့ ကျင့်က က-သတ်နဲ့ င-သတ် စုတူသတ်လေ။ တဆက်တည်း တစပ်တည်း တဝဲလည်လည်၊ ဖန်တလဲလဲ ပြုလုပ်တဲ့ အနက်ရှိတယ်။ (စာ)ကျက်တယ်ဆိုတာ (စာကို) နှုတ်တက်ရအောင် စွဲမြဲမှတ်မိအောင် ထပ်တလဲလဲ ကြိမ်ဖန်များစွာ ရွတ်ဆိုတာပဲ။ ကျင့်တယ်ဆိုတာလည်း အမှုလုပ်တခုခုကို ကျွမ်းကျင်အောင် ထပ်တလဲလဲ ပြုမူတာပဲ မဟုတ်လား။ မူလအနက် သဘောတူတူပဲနော်။ ဒါပေမဲ့ အသုံးအနှုန်းအရ လေ့ကျက် နဲ့ လေ့ကျင့်ဟာ ရိုးတိုးရိပ်တိပ်တော့ အနက်ရိပ်ပြားတာကို မှတ်ထားဖို့ကောင်းတယ်။
မြန်မာစာအဖွဲ့က ပြုစုတဲ့ မြန်မာအဘိဓာန်မှာ လေ့ကျက်ကို-စွဲမြဲအောင် အကြိမ်ကြိမ် ကြည့်ရှုမှတ်သားသည်-လို့ ဖွင့်ပြီး လေ့ကျင့်ကိုတော့ စွမ်းရည်တိုးအောင် အထပ်ထပ် အားထုတ်သည်-လို့ ဖွင့်ထားလေရဲ့။ ဒီနေရာမှာ လေ့ကျက်နဲ့ လေ့ကျင့် ကို အချို့က အနက်တူလို့တောင် ယူတတ်ကြတယ်။ အနက်တူ-လို့ မယူဘဲ အနက်နှီးနွှယ် ဆက်စပ်လောက်နဲ့ဆိုရင် သင့်မယ်ထင်ပါတယ်။
ကွက် နဲ့ ကွင်းလည်း စုတူသတ် အနက်တူဆိုတာ ညီလေး တွေးမိပြီထင်ပါတယ်။ ကွက်ရော ကွင်းပါ တဆက်တည်း တစပ်တည်းဖြစ်တဲ့ အနက်ရင်းကို အခြေခံတာပဲ။ အကွက် နဲ့ အကွင်း၊ လယ်ကွက် နဲ့ လယ်ကွင်း၊ ကွက်ကွက် နဲ့ ကွင်းကွင်း တို့ကတော့ က-သတ်၊ င-သတ် အနက်တူတယ်ဆိုတာ ပေါ်လွင်တဲ့ သာဓကတွေပါ။ သွေကွက်က ကွက်နဲ့ ကွေကွင်းက ကွင်းတို့ အနက်တူကိုလည်း စဉ်းစားကြည့်နိုင်ပါတယ်။ သွေကွက်က ကွက်ဟာ သွေသွား၊ ဖည်သွား၊ ကွင်းသွားတာပဲ မဟုတ်လား။
ခက် နဲ့ ခင်လည်း စုတူသတ်၊ အနက်တူပဲ ညီလေး။ အနက်ရင်းကတော့ ဆက်စပ်ပူးယှဉ် နှောင်ဖွဲ့တွဲချည်တဲ့အနက်ပဲ။ ကြိုး၊ ကြိမ် တမျိုးမျိုးနဲ့ ပူးတွဲချည်ဖွဲ့တာကို ကြိုးနဲ့ခက်တယ်။ ကြိမ်နဲ့ ခက်တယ်လို့ ပြောတာ ညီလေးသိပါတယ်နော်။ ချည်မျှင်တွေကို ပေါင်းစည်းဖွဲ့ယှက် တွဲဖွဲ့ထားလိုက်ရင် ချည်ခင်မဖြစ်ပေ ဘူးလား။ ခက်နဲ့ ခင် အနက်တူတာ ထင်ရှားပါတယ်။ တဦးနဲ့တဦး သံယောဇဉ်ကြိုးနဲ့ ချည်ထား၊ နှောင်ထား၊ ဖွဲ့ထား၊ ခက်ထားတာကို ခင် တယ်လို့ပြောတာလည်း အလားတူပဲပေါ့။ တွက်ချက်တယ်၊ ချင့်တွယ်တယ်၊ ချင့်ချိန်တယ် ဆိုတဲ့ စကားတွေမှာ ချက်နဲ့ ချင့် အနက်ရင်းတူတာကို သိနိ်ုင်ပါတယ်။ ဂဏန်းပုစ္ဆာရဲ့ အဖြေကို ရှာတာကိုလည်း တွက်ချက်တယ်လို့ ဆိုတယ်။ တွက်ဆတဲ့သဘော၊ မှန်းဆတဲ့ သဘော၊ ချင့်ချိန်တဲ့ သဘောမှာလည်း တွက်ချက်ကို သုံးပါတယ်။ ချင့်ချိန်တယ်ဆိုတာကတော့ ကောင်း-မကောင်း၊ သင့်-မသင့် အစရှိတာကို တိုင်းဆ ဆင်ခြင်တာပါပဲ။ ချက်နဲ့ ချင့်ဟာ စုတူသတ်၊ အနက်တူပေါ့။
ခွက်ရဲ့ အနက်က မျက်နှာပြင် ချိုင့်ဝှမ်းတဲ့ အနက်ဖြစ်ပါတယ်။ ပက်လက်အနေအထား၊ ပက်လက်အနေအထားမှာ ချိုင့်ဝှမ်းတဲ့သဘောပါ။ ခွင်ရဲ့ အနက်ကလည်း ကွေးတာကောက်တာ၊ ချိုင့်ဝှမ်းသဘောမျိုး ဖြစ်တာပါပဲ။ ဒေါင်လိုက်အနေအထား၊ မတ်မတ် အနေအထားမှာ ကွေးတာကိုင်းတာမျိုးပါ။ ဒါကြောင့် ခြေထောက် နည်းနည်းကွေးတာကို ခြေခွင်တယ်၊ ခွင်တယ်လို့ ဆိုကြတာပဲ။
ဒိုး-ကစားတဲ့အခါ ဒိုးစိုက်ဖို့ တွင််းရာကလေး၊ အခွက်ကလေး လုပ်ထားရတယ် မဟုတ်လား။ အဲဒီအခွက်ကလေးကို ခွင်လို့ ခေါ်တာ ညီလေးသိပါတယ်။ ခွက်နဲ့ ခွင် စုတူသတ်ပေါ့။ ချိန်ခွင်မှာ ခွင်ရဲ့ အနက်ကို သိချင်ရင်လည်း အလွယ်ကလေးပါ။ င-သတ်ကို က-သတ်နဲ့ ဖလှယ်လိ်ုက်ရုံပါပဲ။ ခွင် ဆိုတာ ခွက်နဲ့ အတူတူပဲလို့ သိသွားတာပေါ့။
အသားအရေ ချောမွေ့နူးညံ့တာမျိုး၊ အဆိုအက အရေးအသား ပြေပြစ်တာမျိုးကို ညက်တယ်လို့ ပြောကြတယ်။ အပြောအဆို၊ အပြုအမူ ညက်ညောတာကို ညင်သာတယ်လို့ ဆိုတယ်လေ။ ညက်ညောက ညက်နဲ့ ညင်သာက ညင်ဟာ စုတူသတ် အနက်တူပါပဲ။ လေပြည်လေညင်းဆိုတာ ညက်ညက်ညောညော၊ ညင်ညင်သာသာ၊ ညင်းညင်းပျောင်းပျောင်း၊ ညင်းညင်းပျပျ၊ တိုက်တဲ့လေကို ခေါ်တယ်။ ညက်ညော၊ ညင်သာ၊ ညင်းပျောင်း ညင်းပျ တို့မှာပါတဲ့ ညက်၊ ညင်၊ ညင်း တို့ စုတူသတ်၊ အနက်တူပဲနော်။ လေပြည်လေညင်းလို့ ရေးတဲ့အခါ ညင်းမှာ ဟထိုး ပါ-မပါ သိချင်ရင် ညက်နဲ့ ဖလှယ်ကြည့်၊ တိုက်ဆိုင်ကြည့်လို့ ရပါတယ်။ ည-မှာ ဟထိုး မပါတော့ ညင်းမှာလည်း ဟ-ထိုး မပါရဘူးပေါ့။ စာလုံးပေါင်း သတ်ပုံကိုလည်း မှန်စေတဲ့ စုတူသတ် စနစ်ပေ။
အရာဝတ္ထုတခုရဲ့ မျက်နှာပြင် အနံကို ဗြက်လို့ ခေါ်တယ်။ ဗြက်ရဲ့ ရင်းမြစ်သဘောကိုလည်း မသိ၊ စုတူသတ်စနစ်နဲ့လည်း မချိန်မိသူတွေက ဗျက်လို့ မှားရေးတတ်ကြသည်။ တကယ်တော့ မျက်နှာပြင်၊ မြေပြင်၊ ရေပြင်လို ပြင်၊ အပြင်နှင့် ဆက်နွှယ်စဉ်းစားကြည့်ရင် အနက်အဓိပ္ပါယ်လည်း သိ၊ စာလုံးပေါင်းသတ်ပုံလည်း သိသွားနိ်ုင်ပါတယ်။ ပြင်ကိုပဲ ပြက်လို့ ဖလှယ်လိ်ုက်ပါ။ ပြက်ကို အသံစွဲအရေးနဲ့ ရေးရင် ဗြက်ပဲပေါ့။ ဗြက်ဆိုတာ ရေပြင်၊ မြေပြင်၊ မျက်နှာပြင်တို့က ပြင်နဲ့ အနက်တူတာကို သိရင် ဗြက်လို့ ရရစ်နဲ့ ရေးတာကိုလည်း ဘဝင်ကျကျ လက်ခံနိုင်တာပေါ့။
မက်မော၊ တပ်မက်၊ စွဲမက်တို့မှာပါတဲ့ မက်ဟာ ခုံမင်၊ ခင်မင်တို့မှာပါတဲ့ မင်နဲ့ အနက် မတူပေဘူးလား။ မက်ကလည်း စွဲလမ်းတွယ်တာတဲ့ အဓိပ္ပါယ်၊ မင်ကလည်း စွဲလမ်းတွယ်တာတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ပဲလေ။ ခုံမင်နဲ့ ခုပ်မက်တို့က မင်ကာနဲ့ မက်ကာ တူသလို၊ ခုံတာနဲ့ ခုပ်တာလည်း အတူတူပါပဲ။ ခင်မင်တယ်၊ ခင်မက်တယ်လို့ ပရိယာယ်အနေနဲ့ သုံးတာလည်း ညီလေးသိမှာပါ။ ဦးယာရဲ့ အဲချင်းတပုဒ်မှာ ဟက်လက်ကယ်တဲ့ ဟာလာ။ အသည်းလှိုက်ဆူ၊ မယ့်ကြင်သူငယ်ကြောင့်၊ လွမ်းပူဆာလို့လေ-ဆိုတဲ့ စာလေးကို တွေ့တော့ ဪ-ဟက်လက် ဆိုတာ ဟင်းလင်းပါပဲကလားလို့ တွေးမိပြီး စုတူသတ်စနစ်ကို အတော် ကျေးဇူးတင်မိတယ်။
စာလည်း အတော်ရှည်သွားပြီ။ နောက်မှ ဆက်ရေးလိုက်ပါမယ်။ စိတ်ရှည်ရှည်၊ ဇွဲကြီးကြီးနဲ့သာ ဆက်ဖတ်ဖို့ အားခဲထားပေတာ့။
မြန်မာစာကို ချစ်မြတ်နိုးတတ်ပါစေ။
ကိုကြီး
ထွန်းတင့်
(မြဝတီမဂ္ဂဇင်း ၂၀၀၁-ခု ဇန်နဝါရီလ)
