စကား​ပုံ၊​ စကား​ထာ၊​ စကား​လိမ်-တို့​ကို ကွဲကွဲပြား​ပြား​သိရ​အောင် ရှင်း​ပြ​ပေး​စေလိုပါတယ်ရှင့်​။


စကား​ပုံရယ်၊​ စကား​ထာရယ်၊​ စကား​လိမ်ရယ် တခုနဲ့​တခု ဘယ်လိုကွဲပြား​တယ်ဆိုတာ ရှင်း​ပြပါ့​မယ်။

(စကား​ပုံ)

စကား​ပုံ-ဆိုတာက ပုံခိုင်း​ပြီး​ပြောတဲ့​ စကား​ပါပဲ။ ပုံ-ဆိုတာ ပုံခိုင်း​တာကို ဆိုလိုတာပါ။

ပုံခိုင်း​တယ်-ဆိုတာ ဘာလဲ။ ဆိုပါစို့​-သမီး​ရဲ့​ သူငယ်ချင်း​တ​ယောက်က စာ​မေး​ပွဲဖြင့်​ မ​ဖြေရ​သေး​ဘဲ အား​လျှော့​ပြီး​ ​အောင်မှာမဟုတ်ပါဘူး​-လို့​ စိတ်ဓာတ်ကျတဲ့​စကား​ ​ပြော​နေတယ်ဆိုရင် သူ့​ကို သမီး​က ဘယ်လို​ပြောမလဲ။

ဟယ်-နင်ကလည်း​ စစ်မ​ရောက်ခင် မြား​ကုန်​နေပြီ-လို့​ပြောမယ် မဟုတ်လား​။

အဲဒီ စစ်မ​ရောက်ခင် မြား​ကုန်-ဆိုတဲ့​စကား​ဟာ ပုံခိုင်း​တဲ့​စကား​ပဲ​ပေါ့​။

အဓိပ္ပါယ်တူတဲ့​စကား​ကို ပုံ​ဆောင်ခိုင်း​နှိုင်း​ပြတာပါပဲ။

စစ်မ​ရောက်ခင် မြား​ကုန်ဆိုသလိုပဲ စာ​မေး​ပွဲမ​ဖြေခင် အား​လျှော့​နေပြီလား​လို့​ ​ပြောရင်လည်း​ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆိုသလိုပဲ၊​ ဆိုသလို​ပေါ့​-ဆိုတဲ့​စကား​မျိုး​ ထည့်​ပြောနိုင်ပါတယ်။

မြန်မာစကား​ထဲမှာ စကား​ပုံ​တွေ အများ​ကြီး​ရှိပါတယ်။ အစဉ်အဆက် ပုံနှိပ်​ပြောဆို​ရေး​သား​ခဲ့​တဲ့​ ပုံခိုင်း​စကား​တွေ အသုံး​တွင်ကျယ်လာပြီး​ စကား​ပုံ​တွေ ဖြစ်လာတာပါပဲ။ စကား​ပြောရာ၊​ စာ​ရေး​ရာမှာ စကား​ပုံကို အသုံး​ပြုပြီး​ပြောရင် ​ရေး​ရင် တမူထူး​ခြား​ပြီး​ နား​ထောင်သူအတွက် မှတ်သား​စရာ ဖြစ်ပါတယ်။ စကား​ပုံ​တွေက ကျစ်ကျစ်လစ်လစ် ​ပြေ​ပြေပြစ်ပြစ် ဖန်တီး​ထား​တဲ့​စကား​တွေမို့​ နား​ထောင်သူ မှတ်မိလွယ်တယ်။ နှစ်သက်စရာလည်း​ ​ကောင်း​တယ်။

တ​ယောက်နဲ့​တ​ယောက် အ​ထောက်အကူပြုပြီး​ အပြန်အလှန် အကျိုး​ရှိတာကို "ကိုင်း​ကျွန်း​မှီ ကျွန်း​ကိုင်း​မှီ၊​" အ​ကောင်း​အဆိုး​ ဖြစ်ပျက်​ပြောင်း​လဲတတ်တဲ့​ သ​ဘောကို "​ရေစီး​တခါ ​ရေသာတလှည့်​၊​" ဒုက္ခ​ရောက်ဖူး​တဲ့​သူဟာ အန္တရာယ် အရိပ်အ​ယောင်​တွေ့​တိုင်း​ ထိတ်လန့်​တတ်တာကို "ခဲမှန်ဖူး​တဲ့​ စာသူငယ်လို၊​" တ​ယောက်နဲ့​ တ​ယောက် ဇနီး​မောင်နှံချင်း​ လိုက်ဖက်တာကို "​နေနှင့်​လ ​ရွှေနှင့်​မြ-" စသည်ဖြင့်​ စကား​ပုံ​တွေနဲ့​ အမျိုး​မျိုး​ ပုံခိုင်း​ကြပါတယ်။ ဒီစကား​ပုံ​တွေကို ကြည့်​ရင် ကာရန်​တွေ၊​ အသံ​တွေ ​ပြေ​ပြေပြစ်ပြစ် ဖွဲ့​ထား​တာကို ​တွေ့​နိုင်ပါတယ်။ လိုက်နာစရာ​တွေ၊​ ​ရှောင်စရာ​တွေ၊​ မှတ်သား​စရာ​တွေကို စကား​ပုံ​တွေက ​ဖော်ပြ​နေပါတယ်။

စကား​ပုံစာအုပ်​တွေ အစဉ်အဆက် ​ပေါ်​ပေါက်ခဲ့​တာ အများ​ကြီး​ပါပဲ။ အား​လုံး​ အကျိုး​ရှိတဲ့​ စာအုပ်​တွေပါပဲ။ သမီး​တို့​ လက်လှမ်း​မီတဲ့​ စာအုပ်က​တော့​ မြန်မာစာအဖွဲ့​က ပြုစုထား​တဲ့​ "မြန်မာစကား​ပုံ" ဆိုတဲ့​စာအုပ်ပါ။ စကား​ပုံ​ပေါင်း​ ၈၀၀-​ကျော်ကို အဓိပ္ပါယ်ရှင်း​ပြထား​တာ မှတ်သား​စရာပါပဲ။ မြန်မာစာအဖွဲ့​က မြန်မာဆိုရိုး​စကား​-ဆိုတဲ့​ စာအုပ်ကိုလည်း​ ပြုစုထုတ်​ဝေထား​သေး​တယ်။ စကား​ပုံ​တွေလိုပဲ ဆိုရိုး​စကား​ ၁၀၀၀-​ကျော်ကို အဓိပ္ပါယ်ရှင်း​ပြထား​ပါတယ်။ ဒီ့​ပြင်စကား​ပုံ စာအုပ်​တွေမှာ​တော့​ စကား​ပုံနဲ့​ ဆိုရိုး​မခွဲဘဲ အား​လုံး​ကို စကား​ပုံအဖြစ် သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ မြန်မာစာအဖွဲ့​က​တော့​ စကား​ပုံ-နဲ့​ ဆိုရိုး​-ကို ခွဲခြား​ထား​တယ်။ ​ရှေ့​မှာ​ပြောခဲ့​သလို ပုံခိုင်း​တဲ့​စကား​သက်သက်ဆိုရင် စကား​ပုံလို့​ သတ်မှတ်ပြီး​ ပုံခိုင်း​ထား​တဲ့​သ​ဘော မပါရင်ဖြစ်ဖြစ်၊​ ပုံခိုင်း​တာ​ရော ဆိုလိုရင်း​အဓိပ္ပါယ်​ရော နှစ်ခု​တွေ​နေရင် ဖြစ်ဖြစ်၊​ အဲဒီစကား​ပုံမျိုး​ကို​တော့​ ဆိုရိုး​စကား​လို့​ သတ်မှတ်တယ်။ ပညာ​ရွှေအိုး​ လူမခိုး​-ဆိုရင် ပညာကို ​ရွှေအိုး​နဲ့​ ခိ်ုင်း​နှိုင်း​ပြီး​ ပညာတန်ဖိုး​ရှိပုံကို ပုံခိုင်း​ထား​တာမို့​ စကား​ပုံလို့​ သတ်မှတ်တယ်။ ပညာရဲရင့်​ ပွဲလယ်တင့်​-ဆိုရင်​တော့​ ပုံခိုင်း​တာမဟုတ်ဘဲ တိုက်ရိုက်​ပြောတာမို့​ ဆိုရိုး​လို့​ သတ်မှတ်တယ်။

ဒါ​ပေမယ့်​ စကား​ပုံနဲ့​ ဆိုရိုး​ကို ပြတ်ပြတ်သား​သား​ မခွဲနိုင်တာ​တွေလည်း​ ရှိတယ်။ ​ယေဘုယျအား​ဖြင့်​တော့​ အား​လုံး​ကိုခြံုပြီး​ စကား​ပုံလို့​ ​ခေါ်​နေကြတာ စကား​ပုံစာအုပ်​တွေကိုကြည့်​ရင် ​တွေ့​နိုင်ပါတယ်။ ကဲ စကား​ပုံ အ​ကြောင်း​ ဒီ​လောက်ဆိုရင် ရှင်း​လောက်ပါပြီ။

(စကား​ထာ)

စကား​ထာ-ဆိုတာက​တော့​ အဓိပ္ပါယ်မြှုပ်ထား​တဲ့​ ဉာဏ်စမ်း​စကား​ပါပဲ။ ပ​ဟေဠိလို့​လည်း​ ​ခေါ်နိုင်ပါတယ်။ တ​ယောက်နဲ့​တ​ယောက် ဉာဏ်စမ်း​တဲ့​အ​နေနဲ့​ စကား​ထာဝှက်တမ်း​ ကစား​ကြတာ မြန်မာဓ​လေ့​တခုပါပဲ။ စကား​ထာဝှက်တဲ့​အခါ ​ဖြေရမယ့်​သူက မ​ဖြေနိုင်ရင် ပန်း​ပေး​ပြီ-ဆိုပြီး​ အရှံုး​ပေး​ရတယ်။ အဲဒီအခါ ဝှက်တဲ့​သူက အ​ဖြေမှန်ကို ​ပြောပြရတယ်။ မ​ဖော်နိ်ုင်ရင် ဝှက်တဲ့​သူက နိုင်ပြီး​ ​ဖြေတဲ့​သူက ရှံုး​တယ်။ ​ဖော်နိုင်ရင် ​ဖြေတဲ့​သူ နိုင်တာ​ပေါ့​။

စကား​ထာကို ဝှက်သူက အသစ်ဖန်တီး​တာ မဟုတ်ပါဘူး​။ အစဉ်အဆက် ​ပြောဆိုခဲ့​တဲ့​ စကား​ထာ​တွေကို မှတ်သား​ပြီး​ ပြန်​ပြောကြရတာပါ။ အ​ဖြေ​တွေကိုလည်း​ အဲဒီလိုပဲ ကျက်မှတ်ထား​ရတာ​ပေါ့​။
စကား​ထာ​တွေက စိတ်ဝင်စား​စရာ​ကောင်း​တယ်။ စကား​ထာတခုကို စပြီး​ဖန်တီး​သူဟာ စိတ်ကူး​စိတ်သန်း​ ​တော်​တော်​ကောင်း​တာပဲ။ နတ်သမီး​ ​သောက်​ရေကန်၊​ တံတိုင်း​သုံး​ရပ်ရံ-ဆိုတဲ့​စကား​ထာရဲ့​ အ​ဖြေက အုန်း​သီး​-ပါ။

အတွင်း​က အုန်း​ရည်၊​ အပြင်က အုန်း​သီး​အဖြူသား​၊​ အုန်း​မှုတ်ခွံ၊​ အုန်း​မှုတ်ဆံခွံ သုံး​ထပ်ကာထား​တာ​ပေါ့​။

မဖွပ်ဘဲဖြူသည့်​ နတ်ပုဆိုး​၊​ မ​လောင်း​ဘဲ ပြည့်​သည့်​ နတ်​ရေအိုး​-ဆိုတာလည်း​ အုန်း​သီး​ကိုဝှက်တဲ့​ စကား​ထာပါပဲ။

အသီး​ပေါ် အပင်​ပေါက် ​ခြေ​ထောက်တ​ချောင်း​ထောက်။ဆိုတာက နာနတ်သီး​-တဲ့​။
​ခေါင်း​မြီုး​ခြံု လုံပါ​ပေ့​၊​ ဆံမြိတ်ချ လှပါ​ပေ့​၊​ ​ကျောက်တန်း​စီ ညီပါ​ပေ့​-ဆိုတာက ​ပြောင်း​ဖူး​-တဲ့​။
​ရေလယ်​ခေါင် ​သောင်ထွန်း​ နတ်သမီး​နေတဲ့​ကျွန်း​-ဆိုတာက ​ကျောက်ပျဉ်-တဲ့​။
အများ​ကြီး​ပါပဲ။ စကား​ထာ​တွေအ​ကြောင်း​ ဆရာကြီး​မင်း​သုဝဏ်က သည်ခါဝသန် ပျင်း​ဖြေရန်-ဆိုပြီး​ စာတပုဒ်​ရေး​ဖူး​ပါတယ်။ ​ဒေါ်ကြည်ဦး​ရေး​တဲ့​ မြန်မာ့​ရိုး​ရာ စကား​ထာများ​-ဆိုတဲ့​ စာအုပ်လည်း​ရှိပါတယ်။

(စကား​လိမ်)

စကား​လိမ်-ဆိုတာက​တော့​ ​ရှေ့​အသံနဲ့​ ​နောက်အသံ ​ပြောင်း​ပြီး​ ​ပြောင်း​ပြန်​ပြောတဲ့​စကား​ပါပဲ။ ​နောင်မှသိ-ကို နိမှ​သောင်-လို့​ပြောတာ စကား​လိမ်​ပေါ့​။

စကား​ ၃-လုံး​ဆို​တော့​ အလယ်လုံး​ကို အသံမ​ပြောင်း​ဘဲ မူလအတိုင်း​ထား​ပြီး​ ​ရှေ့​နောက်​ပြောင်း​လိုက်​တော့​ ​နောင်သိ-က နိ​သောင်-ဖြစ်သွား​တာ​ပေါ့​။

သူများ​မသိ​စေချင်တာမျိုး​ကို စကား​လိမ်နဲ့​ ​ပြောတတ်ကြတယ်။ ငှက်​ပျောသီး​နဲ့​ မတည့်​တဲ့​ က​လေး​ရှေ့​မှာ သူမသိ​အောင် ​ပြောချင်ရင် ငပျီး​သော-လို့​ ​ပြောတာမျိုး​ပေါ့​။ ငှက်​ပျောသီး​-မှာ ​ရှေ့​ဆုံး​အသံက အသံတဝက်ပဲ ဆိုရတာမို့​ ​ရှေ့​အသံကို ချန်ပြီး​ ​နောက်အသံနှစ်သံကိုပဲ ​ပြောင်း​ပြန်လုပ်ရတယ်။ ဒီ​တော့​ ငပျီး​သော-ဖြစ်သွား​တာ​ပေါ့​။ ​ပျော်စရာကစား​နည်း​အဖြစ်လည်း​ စကား​လှိမ်ဝှက်ကြတယ်။ မ​ဖြေနိုင်ရင် ပန်း​ပေး​ရတာ​ပေါ့​။

စ​ပေ​တွေထဲမှာလည်း​ စကား​လိမ်​တွေ ထည့်​ရေး​တတ်ကြတယ်။ ဦး​တို့​ရဲ့​ ရာမရကန်မှာ သဒ္ဒါမတတ် စာမတတ်-ကို သဒတ်မတာ စတ်မတာ-လို့​ စကား​လိမ်နဲ့​ ​ရေး​တယ်။ လှိုင်ထိပ်​ခေါင်တင်က​တော့​ နာဂဆဒ္ဒန်​ဘောလယ်မှာ နိမှ​သောင် ​နောင်မှသိ-တဲ့​။ ဦး​ပုညက​တော့​ ​လောကဓံ လံက​ဓော-လို့​ ​ရေး​တယ်။ လူရွှင်​တော်​တွေက ဓ​နောဒိ ခြိုက်ကင်း​စ်-ဆိုပြီး​ အင်္ဂလိပ်စကား​လိုလို ဘာလိုလို ​ပြောတယ်။ ဘာလဲလို့​မေး​တော့​ ဓနိ​တောခြင်ကိုက်-တဲ့​။

စကား​လိမ်ကို နှစ်ဆင့်​ဝှက်တာလည်း​ ရှိ​သေး​တယ်။ အကို့​မယား​ အိပ်ချင်တယ်-ဆိုတာမျိုး​ပေါ့​။ အကို့​မယား​-က မရီး​၊​ အိပ်ချင်ရင်-သမ်း​-တယ်။ မရီး​သမ်း​-မရန်း​သီး​-​ပေါ့​။
တခါက ဘုန်း​တော်ကြီး​တပါး​ကို ​နောက်တတ်​ပြောင်တတ်တဲ့​ ဒကာတ​ယောက်က လင်​ပေး​ရွာကို ဆွမ်း​စား​ကြွပါဘုရား​-လို့​လျှောက်ပြီး​ ပြန်သွား​သတဲ့​၊​ ဘုန်း​တော်ကြီး​က လင်​ပေး​ရွာဆိုတာ မကြာဖူး​ပါဘူး​ဆိုပြီး​ စဉ်း​စား​တော့​ လင်​ပေး​-က ​လေး​ပင်၊​ ​လေး​ပင်ဆို​တော့​ အိမ်​တွေမှာ ​လေး​ပင်ဆိုရင် သုံး​ခန်း​ရှိတယ်။ သုံး​ခန်း​-ဆို​တော့​ သန်း​ကုန်း​-​ပေါ့​။ ဒီ​တော့​မှ ရွာနာမည်​ပေါ်တယ်တဲ့​။ သင်္ဂဇာဆရာ​တော်ရဲ့​ စကား​ပုံစာအုပ်မှာ​တွေ့​တဲ့​ ပုံပြင်ပါ။ ဆရာကြီး​ မင်း​သုဝဏ်ကလည်း​ စကိမ်လား​-စကား​လိမ်-ဆိုပြီး​ စာတပုဒ်​ရေး​ဖူး​တယ်။ ဒီ​လောက်ဆိုရင် ရှင်း​လောက်ပါပြီ။

​မောင်ခင်မင် (ဓနုဖြူ)
(မင်္ဂလာ​မောင်မယ် ၂၀၁၀-ပြည့်​ ဧပြီလ)

0 responses to “ စကား​ပုံ၊​ စကား​ထာ၊​ စကား​လိမ်-တို့​ကို ကွဲကွဲပြား​ပြား​သိရ​အောင် ရှင်း​ပြ​ပေး​စေလိုပါတယ်ရှင့်​။ ”

Leave a Reply