မြန်မာ ၁၂-လဖြစ်တဲ့​​ တန်ခူ​း​​၊​ ကဆုန် စသည်တို့​​ဟာ မည်သည့်​​စကား​​က ဆင်း​​သက်၍ မည်သည့်​​ အဓိပ္ပါယ်ရှိ​​ကြောင်း​​

မြန်မာ ၁၂-လ၏ အဓိပ္ပါယ်
၁၂-လနာမည်​​တွေ ဆင်း​​သက်လာပုံနဲ့​​ အဓိပ္ပါယ်ကို အချုပ်သ​​ဘော ရှင်း​​ပြလိုက်ပါတယ်။

(၁) တန်ခူ​း​​=ထန်း​​သီး​​ခူ​း​​​သောလ
 တာလ (ပါဠိ) တန်း​​=ထန်း​​+ခူ​း​​=ခူ​း​​ဆွတ်။
(၂) ကဆုန်=​​ရေသွန်း​​​သောလ
 က၊​ ကု=​​ရေ+ဆုန်=သွန်း​​​လောင်း​​။
(၃) နယုန်=မိုး​​ရွာချိန်လ၊​ နံယုန်လ (​​ကျောက်စာ)
 နံ=အချိန်အခါ+ယုန်=မိုး​​ရွာ၊​ မိုး​​ကျ။
(၄) ဝါဆို=ရဟန်း​​​တော်များ​​ မိုး​​သုံး​​လအတွင်း​​ ​​ကျောင်း​​၌​​နေပါမည်ဟု ရွတ်ဆို​​သောလ
 ဝါသ (ပါဠိ) ဝါ=​​နေခြင်း​​+ဆို=ရွတ်ဆို။
(၅) ဝါ​​ခေါင်=ဝါလယ်လ
 ဝါသ (ပါဠိ) ဝါ=​​နေခြင်း​​+​​ခေါင်=အလယ်။
(၆) ​​တော်သလင်း​​=​​ကောင်း​​ကင်သာယာ ထွန်း​​လင်း​​​သောလ၊​ သာယာပွင့်​​လင်း​​​သောလ
 ​​တော်=​​ကောင်း​​ကင်+လင်း​​=သာလင်း​​=သာယာထွန်း​​လင်း​​။
(၇) သီတင်း​​ကျွတ်=ရဟန်း​​​တော်များ​​ သီလသီတင်း​​ ကျင့်​​သုံး​​​နေထိုင်​​သောကာလ လွတ်​​မြောက်​​သောလ
 သ္တင် (မွန်) သတင်း​​=လဲ​​ကျောင်း​​+ကျွတ်
(၈) တန်​​ဆောင်မုန်း​​=မီး​​ထွန်း​​လ
 တန်​​ဆောင်=မီး​​ရှူ​း​​မီး​​တိုင် ဆီမီး​​+မှုန်-မုန်း​​=ထွန်း​​လင်း​​​တောက်ပ​​စေ၊​ ညှိထွန်း​​။
(၉) နတ်​​တော်=ပုပ္ပါး​​​တောင်၌ နတ်တို့​​အား​​ ပူ​​​ဇော်​​သောလ
 နာထ (ပါဠိ) နတ်+​​တော်=မြင့်​​မြတ်။
(၁၀) ပြာသို=ပျား​​ဖ​​ယောင်း​​စု၍ အရဆုံး​​လ
 ပြာ=ဖ​​ယောင်း​​+သို=ဆီ၊​ အဆီ။
(၁၁) တပို့​​တွဲ=ထန်း​​ဖူ​း​​၊​ ထန်း​​ခိုင်များ​​ ​​အောက်သို့​​ တွဲကျ​​အောင်ပြု​​သောလ၊​ ထန်း​​ရည်နင်း​​လ။
 ထန်း​​ပို့​​-ထပို့​​=ထန်း​​ဖူ​း​​၊​ ထန်း​​ခိုင်+တွဲ=တွဲကျ။
(၁၂) တ​​ပေါင်း​​=ထန်း​​ရည်ကို ကျိုချက်​​သောလ။
 ထန်း​​ရည်ကျို၍ ထန်း​​လျက်ချက်​​သောလ။
 ထန်း​​+​​ပေါင်း​​=ချက်၊​ ပြုတ်၊​ ကျို။

ဆရာကြီး​​ ဦး​​ဖိုး​​လတ်ရဲ့​​ မြန်မာလအမည်များ​​စာအုပ်ကို ကိုး​​ကား​​​ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ အယူ​အဆအကွဲ​​တွေလည်း​​ ရှိပါတယ်။

​​မောင်ခင်မင် (ဓနုဖြူ​)
(မင်္ဂလာ​​မောင်မယ် ၂၀၁၁-မတ်လ)

0 responses to “ မြန်မာ ၁၂-လဖြစ်တဲ့​​ တန်ခူ​း​​၊​ ကဆုန် စသည်တို့​​ဟာ မည်သည့်​​စကား​​က ဆင်း​​သက်၍ မည်သည့်​​ အဓိပ္ပါယ်ရှိ​​ကြောင်း​​ ”

Leave a Reply