မြန်မာဗျည်း​​ ၃၃-လုံး​​

မြန်မာဗျည်း​​ ၃၃-လုံး​​ ဖြစ်​​ပေါ်လာပုံအ​​ကြောင်း​​ ​​ပြောရာမှာ ဗျည်း​​​ရော သရ​​ရော မြန်မာအက္ခရာ ဘယ်လိုဖြစ်​​ပေါ်လာတယ်ဆိုတာက စ​​ပြောဖို့​​လိုမှာ​​ပေါ့​​။ မြန်မာအက္ခရာဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဘိစီ ၅၀၀-​​လောက်က ရ၀၀-​​ကျော်အထိ ထွန်း​​ကား​​ခဲ့​​တဲ့​​ ဗြာဟ္မီ (Brahmi) အက္ခရာက ဆင်း​​သက်လာ​​ကြောင်း​​ ပညာရှင်​​တွေက မိန့်​​ဆိုကြတယ်။
ခရစ်နှစ်ဦး​​ပိုင်း​​​လောက်မှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံသား​​​တွေ အ​​ရှေ့​​​တောင်အာရှကို သ​​င်္ဘောကြီး​​​တွေနဲ့​​ ရွက်လွင့်​​လာ ရာမှ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊​ ဟိန္ဒူဘာသာ၊​ အက္ခရာ၊​ နီတိကျမ်း​​၊​ ဓမ္မသတ်ကျမ်း​​ စတဲ့​​ ယဉ်​​ကျေး​​မှု​​တွေပါလာပြီး​​ အ​​ရှေ့​​​တောင်အာရှ နိုင်ငံ​​တွေမှာ ထွန်း​​ကား​​တာပါ။ အဲဒီအက္ခရာဟာ မွန်လူမျိုး​​​တွေဆီ အရင်​​ရောက်ပြီး​​ အဲဒီကမှတဆင့်​​ မြန်မာ​​တွေဆီ​​ရောက်တယ်။ မြန်မာ​​တွေက အဲဒီအက္ခရာ​​တွေကို မြန်မာစကား​​သံ​​တွေနဲ့​​ အံဝင်ခွင်ကျဖြစ်​​အောင် လိုအပ်သလို မွမ်း​​မံအသုံး​​ပြုရာက မြန်မာအက္ခရာ ​​ပေါ်​​ပေါက်လာတယ်လို့​​ ယူဆကြပါတယ်။



Reference for Burmese script
Reference for Burmese script

မြန်မာအက္ခရာဆိုရာမှာ ဗျည်း​​​ရော၊​ သရ​​ရော ပါဝင်ပါတယ်။ ဗျည်း​​​တွေကို အမည်​​ပေး​​ပုံက စိတ်ဝင်စား​​စရာ ​​ကောင်း​​ပါတယ်။ ဘယ်တုန်း​​ကစပြီး​​ ကကြီး​​-ခ​​ခွေး​​-ဂငယ်-ဃကြီး​​-စတဲ့​​အမည်​​တွေ ​​ပေး​​တာလဲလို့​​ စဉ်း​​စား​​ကြည့်​​ရင် မြန်မာအက္ခရာ​​တွေကို ​​ပေရွက်​​ပေါ်မှာ ကညစ်နဲ့​​ အဝိုင်း​​ပုံ​​ရေး​​​တော့​​မှ ဖြစ်လိမ့်​​မယ်လို့​​ ဆိုချင်ပါတယ်။ ​​ကျောက်စာ စ​​ရေး​​ထိုး​​တဲ့​​ ပုဂံ​​ခေတ်တုန်း​​က​​တော့​​ ခုလို ဝိုင်း​​ဝိုင်း​​စက်စက် မဟုတ်​​ကြောင်း​​ ပုဂံ​​ကျောက်စာ​​တွေကိုကြည့်​​ရင် သိနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီတုန်း​​က ​​ကျောက်​​ပေါ်မှာ ​​ဆောက်တို့​​၊​ ဘာတို့​​နဲ့​​ ထွင်း​​ရတာမို့​​ ​​လေး​​​ထောင့်​​ပုံ​​တွေ ထွင်း​​တယ်၊​ မဝိုင်း​​​သေး​​ဘူး​​။
ဝ-ဝက​​လေး​​ ဝိုင်း​​ဝိုင်း​​​ရေး​​-လို့​​ ​​ပြောလို့​​မရ​​သေး​​ဘူး​​။
​​ပေ​​ပေါ်မှာ​​ရေး​​​တော့​​ ​​လေး​​​ထောင့်​​​ရေး​​ရင် အဆင်မ​​ပြေဘူး​​။ ​​ပေရွက်အ​​ကြော​​တွေ စုတ်ပြတ်နိုင်တယ်။ အဝိုင်း​​​ရေး​​​တော့​​ ပိုအဆင်​​ပြေတယ်။ အဲဒီလိုအဝိုင်း​​​ရေး​​တဲ့​​​ခေတ်​​ရောက်မှ ဗျည်း​​​တွေရဲ့​​ ပုံသဏ္ဍာန်ကိုကြည့်​​ပြီး​​ အမည်​​ပေး​​တာပါ။ ဒီ​​တော့​​ မြန်မာဗျည်း​​​တွေဟာ မဝိုင်း​​ခင်တုန်း​​က ကကြီး​​-ခ​​ခွေး​​ စတဲ့​​ အမည်​​တွေ မရ​​သေး​​ဘဲ က-ခ-လို့​​ပဲ ​​ခေါ်လိမ့်​​မယ်ထင်တယ်။
ဗျည်း​​​တွေကိ်ု အမည်​​ပေး​​ရာမှာ ဂုဏ်အရည်အ​​သွေး​​အရ အမည်​​ပေး​​တာ​​ရော၊​ ပုံသဏ္ဍာန်အရ အမည်​​ပေး​​တာ​​ရော ​​တွေ့​​ရတယ်။ ကကြီး​​၊​ ဃကြီး​​၊​ ဏကြီး​​၊​ ဠကြီး​​ ဆိုတဲ့​​ အက္ခရာ​​လေး​​လုံး​​ကို ကြီး​​​လေး​​လုံး​​-လို့​​​ခေါ်ကြတယ်။ အဲ ဃကြီး​​၊​ ဏကြီး​​၊​ ဠကြီး​​တို့​​မှာ​​တော့​​ ဂငယ်၊​ နငယ်၊​ လ(ငယ်) ဆိုတဲ့​​ အတွဲ​​တွေ ရှိတယ်မဟုတ်လား​​။ ဒါ​​ကြောင့်​​ အကြီး​​အငယ်ခွဲပြီး​​ အငယ်​​တွေထက် အရွယ်ပမာဏကြီး​​တဲ့​​ အက္ခရာ​​တွေကို ကြီး​​-ထည့်​​ပြီး​​ ​​ခေါ်ကြတာ​​ပေါ့​​။
ကကြီး​​ကျ​​တော့​​ ကငယ် မရှိဘဲ ဘာဖြစ်လို့​​ ကကြီး​​လို့​​​ခေါ်ရသလဲလို့​​ ​​မေး​​စရာ​​ပေါ့​​။ ဗျည်း​​ ၃၃-လုံး​​မှာ ​​ရှေ့​​ဆုံး​​က ​​ခေါင်း​​​ဆောင်ဗျည်း​​ဖြစ်လို့​​ ကကြီး​​လို့​​ ​​ခေါ်တယ်လို့​​လည်း​​ ယူဆကြတယ်။ ၃၃-လုံး​​မှာ အကြီး​​ဆုံး​​​ပေါ့​​။ ပုံသဏ္ဍာန်က ဂငယ်ထက် ၂-ဆ ကြီး​​​နေလို့​​ ကကြီး​​လို့​​​ခေါ်တယ်လို့​​လည်း​​ ဆိုကြတယ်။
ပုသဏ္ဍာန်အရ အမည်​​ပေး​​တဲ့​​ဗျည်း​​​တွေကို ကြည့်​​ပါ။
​​ခွေ​​ခွေက​​လေး​​​နေလို့​​ ခ-​​ခွေး​​၊​
လုံး​​လုံး​​က​​လေး​​ ​​နေလို့​​ စ-လုံး​​၊​
လိမ်​​ခွေ​​နေလို့​​ ဆ-လိမ်၊​
​​အောက်ကွဲ​​နေလို့​​ ဇ-ကွဲ၊​
​​ဘေး​​ကမျဉ်း​​ဆွဲထား​​လို့​​ ဈ-မျဉ်း​​ဆွဲ၊​
ရင်က​​လေး​​​ကောက်​​နေလို့​​ ဍ-ရင်​​ကောက်၊​
ဝမ်း​​ပူ​​နေလို့​​ တ-ဝမ်း​​ပူ၊​
အငယ်အ​​ထွေး​​​လေး​​ဖြစ်လို့​​ ဒ-​​ဒွေး​​ (ဒ​​ထွေး​​)၊​
​​အောက်ပိုင်း​​ကခြိုက်(ချိုင့်​​) ​​နေလို့​​ ဓ-​​အောက်ခြိုက်၊​
မတ်မတ်​​စောက်​​စောက်ရှိလို့​​ ပ-​​စောက်၊​
အထက်ပိုင်း​​ကခြိုက်(ချိုင့်​​)​​နေလို့​​ ဗ-ထက်ခြိုက်၊​
ကုန်း​​​နေလို့​​ ဘ-ကုန်း​​၊​
ပက်လက်လန်​​နေလို့​​ ယ-ပက်လက်၊​

အဖျား​​က ​​ကောက်​​နေလို့​​ ရ-​​ကောက်-ဆိုပြီး​​ ပုံသဏ္ဍာန်အရ အမည်​​ပေး​​တာ ​​တွေ့​​နိုင်ပါတယ်။

အက္ခရာတချို့​​ရဲ့​​ အမည်​​တွေက ပုံသဏ္ဍာန်ကို ရိုး​​ရိုး​​​ဖော်ပြတာမဟုတ်ဘဲ ပုံသဏ္ဍာန်တူတဲ့​​ အရာဝတ္ထု​​တွေနဲ့​​ ခိုင်း​​နှိုင်း​​အမည်​​ပေး​​တာဖြစ်ပါတယ်။ ​​ရှေး​​ကသုံး​​တဲ့​​ သံလျင်း​​လို့​​​ခေါ်တဲ့​​ ထမ်း​​စင်မှာပါတဲ့​​ ချိတ်​​လေး​​ကို ​​ကောက်​​ကောက်က​​လေး​​မို့​​ ဋ-သံလျင်း​​ချိတ်၊​
ဝမ်း​​ဘဲနဲ့​​တူလို့​​ ဌ-ဝမ်း​​ဘဲ၊​
​​ရေမှုတ်နဲ့​​တူလို့​​ ဎ-​​ရေမှုတ်၊​

ဆင်ရဲ့​​​ခြေ​​ထောက်ကို ခတ်ရတဲ့​​ ထူး​​လိုအကွင်း​​ ၂-ကွင်း​​ပါလို့​​ ထ-ဆင်ထူး​​လို့​​ ​​ခေါ်​​ကြောင်း​​ ​​တွေ့​​နိုင်ပါတယ်။
င-မ-ဝ-သ-ဟ တို့​​ကို​​တော့​​ အမည်မ​​ပေး​​တာ ​​တွေ့​​ရပါတယ်။

ည-ယ-လ တို့​​ကို​​တော့​​ သာမန်အား​​ဖြင့်​​ အမည် မ​​ပေး​​​ပေမယ့်​​ လိုအပ်တဲ့​​အခါ ညကြီး​​၊​ ယပက်လက်၊​ လ(ငယ်)လို့​​ အမည်​​ပေး​​ပါတယ်။

ဉ ကို ဉ က​​လေး​​၊​ ည ကို ညကြီး​​လို့​​ ခွဲခြား​​​ခေါ်ပါတယ်။

မြန်မာဗျည်း​​ ၃၃-လုံး​​မှာ ည(ညကြီး​​) ပဲပါတယ်။ ဉ (ဉ က​​လေး​​) ကို​​တော့​​ အသတ်အက္ခရာအဖြစ်ပဲ သုံး​​တယ်။
သံ​​ယောဇဉ်တို့​​၊​ ဝိညာဉ်တို့​​၊​ အစဉ်အမြဲ-တို့​​မှာ သုံး​​သလို​​ပေါ့​​။ ဒီ​​နေရာမှာ ပါဠိဘာသာမှာသုံး​​တဲ့​​ ညနဲ့​​ မြန်မာဘာသာမှာသုံး​​တဲ့​​ ညကို ခွဲခြား​​မှတ်ရမယ်။
ပါဠိဗျည်း​​ ၃၃-လုံး​​မှာ ည မသုံး​​ဘူး​​။ ဉ ပဲသုံး​​တယ်။
ဒါ​​ကြောင့်​​ ပုည ကို ပုဉ်+ဉ လို့​​ အသံထွက်ရတာ​​ပေါ့​​။ ​​ရှေ့​​က ညကို အသတ်အသံထွက်ရတယ်။ /ပုန်+ညာ့​​/လို့​​ အသံထွက်ရတာ​​ပေါ့​​။

ဒီလိုပဲ ပညာ/ပဉ်+ဉာ/ပျင်ညာ။ သုည/သုဉ်+ဉ /သုန်ညာ့​​၊​ လို့​​ အသံထွက်ရတယ်။ အချုပ်အား​​ဖြင့်​​ ပါဠိမှာ ညဟာ ဉ ၂-လုံး​​တွဲဖြစ်တယ်။ ဉ ​​ရော၊​ ည​​ရော သုံး​​တယ်။ မြန်မာမှာ​​တော့​​ ညကြီး​​ ဉ က​​လေး​​လို့​​ ခွဲသုံး​​တယ်။ ဗျည်း​​ ၃၃-လုံး​​မှာ ညကြီး​​သုံး​​ပြီး​​ အသတ်မှာ ဉ သုံး​​တယ်လို့​​ ခွဲခြား​​မှတ်သား​​နိုင်ပါတယ်။

မြန်မာစာမှာ ဉ နဲ့​​ ဥနဲ့​​ ​​ရော​​ထွေး​​တတ်တယ်။ ဉ (ဉ က​​လေး​​) က ​​ခြေ​​ထောက် ရှည်တယ်။

ဥ (ဘဲဥ၊​ ကြက်ဥ-မှာပါတဲ့​​ အက္ခရာ ဥ) က ​​ခြေ​​ထောက် တိုတယ်။

ယပက်လက်ကို ရ​​ကောက်နဲ့​​ ယှဉ်ပြီး​​ ယပက်လက်လို့​​ ခွဲခြား​​​ခေါ်တယ်။

​​ရှေ့​​က ရကို ရကြီး​​၊​ ယကို ယငယ်လို့​​လည်း​​ ခွဲ​​ခေါ်​​သေး​​တယ်။ ရကြီး​​နဲ့​​ ရငယ်​​ပေါ့​​။

လကိုလည်း​​ ဠနဲ့​​ ယှဉ်ပြီး​​ လငယ်လို့​​ ​​ခေါ်နိုင်ပါတယ်။

အက္ခရာအမည်​​တွေနဲ့​​ပတ်သက်ပြီး​​ ​​ပြောစရာတခုက ဓ​​အောက်ခြိုက်ကို ​​အောက်ကချိုင့်​​​နေလို့​​ ဓ​​အောက်ခြိုက် ​​ခေါ်တယ်​​ပြောပြီး​​ ​​ရေး​​​တော့​​ ​​အောက်က မချိုင့်​​ပါလား​​လို့​​ ​​မေး​​စရာရှိတယ်။ ပုဂံ​​ခေတ် ​​ကျောက်စာ​​တွေမှာ စ​​ရေး​​တုန်း​​က ဓဟာ အခုလို ​​အောက်က ပိတ်မ​​နေဘူး​​။ ဗ ​​စောက်ထိုး​​​ရေး​​သလို ​​အောက်ကချိုင့်​​​နေတယ်။ ( ဗထက်ခြိုက် ​​ပြောင်း​​ပြန်ပုံစံမျိုး​​​ပေါ့​​။)

ဈ (ဈမျဉ်း​​ဆွဲ) ကို စလုံး​​ယပင့်​​-ဆိုပြီး​​ မှား​​သင်တဲ့​​ ဆရာမက​​လေး​​​တွေ ရှိတယ်လို့​​ ကြား​​ရတယ်။ ဈ ဟာ မူလအက္ခရာမှာ သီခြား​​ပုံသဏ္ဍာန် ရှိပါတယ်။ စလုံး​​ကို ယပင့်​​ထား​​တာ မဟုတ်ပါဘူး​​။ ​​ဘေး​​က မျဉ်း​​ဆွဲထား​​လို့​​ ဈမျဉ်း​​ဆွဲ ​​ခေါ်တယ်လို့​​ မှတ်သင့်​​ပါတယ်။ ကဲ ဒီ​​လောက်ဆိုရင် ပြည့်​​စုံပြီထင်ပါတယ်။

​​မောင်ခင်မင် (ဓနုဖြူ)
(မင်္ဂလာ​​မောင်မယ် ၂၀၁၀-ဒီဇင်္ဘာလ)
http://www.pannaparami.com/2011/02/blog-post_6669.html

0 responses to “ မြန်မာဗျည်း​​ ၃၃-လုံး​​ ”

Leave a Reply