မြန်မာစာ နှင့်​ မြန်မာ font ဖြစ်​ပေါ်လာပုံ

မြန်မာ အက္ခရာ နှင့်​​ မြန်မာစာ အ​​ရေး​​အသား​​​ပေါ်​​ပေါက်ဖြစ်ထွန်း​​လာပုံ ကို စူး​​စမ်း​​​လေ့​​လာကြ​​သော သု​​တေသီ အား​​လုံး​​က မြန်မာ အက္ခရာ များ​​ဟာ ခရစ်​​တော် မ​​ပေါ်မှီ BC – 500 မှ AD- 300 ​​ကျော်အထိ India မှာ ထွန်း​​ကား​​ခဲ့​​တဲ့​​ ဗြာဟ္မီ အ​​ရေး​​အသား​​ က​​နေမြစ်ဖျား​​ခံခဲ့​​တာလို့​​ လက်ခံကြပါတယ်။ အ​​စောဆုံး​​မြန်မာစာ အ​​ရေး​​အသား​​ကို ပုဂံ​​ခေတ် AD-11-12 ရာစု မှာ​​တွေ့​​ရပြီး​​ ရာဇကုမာ ​​ကျောက်စာ ​​ရေး​​ထိုး​​ခဲ့​​ချိန်ပင်ဖြစ်ပါတယ်။
ရာဇကုမာ ​​ကျောက်စာ ​​လောက်သိပ်မထင်ရှား​​တဲ့​​ ကျန်စစ်သား​​မင်း​​ရဲ့​​ မြကန်မွန် ​​ကျောက်စာမှာ ​​ရေကန်အမည် ကို မဟာနိဗ္ဗာန် လက်ဆုယ်ခိရိယ် (လက်ဆုယ်ခိရိယ် စာလုံး​​​ပေါင်း​​မှား​​​နေတာမဟုတ်ပါ မူရင်း​​ကိုက ဒီအတိုင်း​​ ) လို့​​​တွေ့​​ရတာ အ​​စောဆုံး​​ မြန်မာ အက္ခရာလို့​​ ​​ပြောပါတယ် ။ ဒီထက် နှစ်​​ပေါင်း​​ ၅၀ ​​လောက်​​စောတဲ့​​ ​​ကျောက်စာ​​တွေမှာ လဲ မြန်မာ အက္ခရာ ​​တွေ ကို​​တွေ့​​ရတဲ့​​ အတွက် မြန်မာစာဟာ AD -11 ရာစုမှာ​​ပေါ်​​ပေါက်တယ် လို့​​ အခိုင်အမာ​​ပြောနိုင်ပါတယ်။ ပျူစာ ထွန်း​​ကား​​မှု ၊​ မွန်မြို့​​ပြ နိုင်ငံများ​​ ထွန်း​​ကား​​ခြင်း​​တို့​​ဟာလဲ ပုဂံနိုင်ငံ ထွန်း​​ကား​​မှုနဲ့​​ စပ်ဆက်​​နေသလိုပါပဲ။ ပုဂံနိုင်ငံ ထွန်း​​ကား​​ သလို မြန်မာစာ ဟာလဲ မွန်စာနဲ့​​ အတူ ထွန်း​​ကား​​ခဲ့​​ပါတယ်။ ဒါ​​ပေမယ့်​​ မွန်စာ က​​နေတိုး​​တက်ဖြစ်ထွန်း​​လာတာကို​​တော့​​ တချို့​​ ကလက်မခံကြပါဘူး​​ ။ ဗြာဟ္မီ အ​​ရေး​​အသား​​ က​​နေ ပျူ ​​ရော ၊​ မွန် ​​ရော ၊​ မြန်မာအက္ခရာ ​​တွေပါ ဆင်း​​သက်လာတာဖြစ်တဲ့​​ အတွက် ​​တော်​​တော်များ​​များ​​ဟာဆင်တူပါတယ်။

မြန်မာစာကို တီထွင်ခဲ့​​သူ​​တွေဟာ

သက္ကတ အ​​ရေး​​အသား​​၊​ ပါဠိ အ​​ရေး​​အသား​​ ၊​ ပျူ အ​​ရေး​​အသား​​ တို့​​က​​နေ မြန်မာအက္ခရာ နှင့်​​ အ​​ရေး​​အသား​​အတွက် လိုတာကို ယူပြီး​​ မလိုတာကို ပယ်ခဲ့​​ကြပါတယ်။ ဋ ၊​ ဌ ၊​ ဍ တို့​​ကို​​တော့​​ မြန်မာစာ
အတွက် အသုံး​​မဝင် ​​စေ​​သော်လည်း​​ ပါဠိ စာ​​ပေ သင်ကြား​​ဖို့​​ အခက်အခဲ မရှိ​​စေရန် ထိုစာလုံး​​များ​​ ကို​​တော့​​ ထိမ်း​​ထား​​ခဲ့​​ပါတယ်။ ဒီ​​တော့​​ မြန်မာစာ ၊​ မြန်မာအက္ခရာ စာလုံး​​​တွေဟာ ဗြာဟ္မီ အ​​ရေး​​အသား​​ ကိုမြစ်ဖျား​​ခံပြီး​​ မွန် အက္ခရာ နှင့်​​ ပုံစံတူကာ ပါဠိ ၊​ သက္ကတ စာလုံး​​တို့​​နှင့်​​ နှီး​​နွယ်ပြီး​​ ဖြစ်​​ပေါ်လာတယ်လို့​​ ​​ပြောနိုင်ပါတယ်။

* ( ၁၂ ရာစု ​​နောက်ပိုင်း​​မှာ မွန်စာတိမ်​​ကော သွား​​ပြီး​​ မြန်မာပြည်​​အောက်ပိုင်း​​မှာ​​တော့​​ဆက်လက် ရှင်သန်တယ်လို့​​ ဆိုပါတယ် ။ ဒါကို.. မြန်မာပြည် ​​အောက်ပိုင်း​​မှာ ရှိတဲ့​​ မြို့​​အမည်​​တွေကိုကြည့်​​ရင်သိနိုင်ပါတယ် …. ဥပမာ- ​​မှော်ဘီ …မွန်ဘာသာဖြင့်​​ မြစ်​​ကွေ့​​၊​ အင်း​​စိန် = အစ္စိန = မွန်ဘာသာဖြင့်​​ ဆင်အိုင် … ​​တော်​​တော်​​လေး​​များ​​ပါတယ် ကျွန်​​တော် ဒီ​​လောက်ပဲ မှတ်မိတယ် … ​​ဒေါက်တာသန်း​​ထွန်း​​စာအုပ်ထဲမှာ ဖတ်ဖူး​​တာ စာအုပ်လဲရှာမ​​တွေ့​​​တော့​​ဘူး​​ စာအုပ်နာမည်လဲမမှတ်မိ​​တော့​​လို့​​ပါ )
ပိဋကတ်​​တော်စာများ​​ကို မြန်မာများ​​ လွယ်ကူစွာ ဖတ်ရှု့​​နိုင်ဖို့​​ အတွက် ရှင်အရဟံ နှင့်​​ သီဟိုဌ် ရဟန်း​​​တော်များ​​၏ နည်း​​​ပေး​​လမ်း​​ပြ ကူညီမှုဖြင့်​​ မြန်မာအက္ခရာ စာလုံး​​များ​​ဖြစ်​​ပေါ်လာ​​အောင် တီထွင်ခဲ့​​ပြီး​​ မြန်မာစာဟာ​​ရှေး​​ယခင်က ​​ကျောက်စာများ​​အရ ဆိုရင် ​​လေး​​​ထောင့်​​ပုံစံ​​ရေး​​သား​​ခဲ့​​တယ်လို့​​ လဲ ဆိုကြပါတယ်။ ရာဇကုမာ ​​ကျောက်စာ ကို ​​အောက်မှာကြည့်​​ပါ။ မွန် မြန်မာအက္ခရာ သမိုင်း​​ ​​ပြောင်း​​လဲပုံ ကိုလဲ ​​တွေ့​​နိုင်ပါတယ် ။

မြစေတီကျောက်စာ
အက္ခရာ
​​
နောက်ပိုင်း​​ ​​ပေစာများ​​​ရေး​​တဲ့​​ ​​ခေတ်​​ရောက်​​တော့​​ ​​ပေစာ​​ပေါ်မှာ ​​လေး​​​ထောင့်​​စာလုံး​​နဲ့​​ ​​ရေး​​တဲ့​​ အခါ ​​ပေစာများ​​ ကွဲထွက်တာ​​ကြောင့်​​ အဝန်း​​ အဝိုင်း​​ ပုံ​​ရေး​​ဆွဲရင်း​​ မြန်မာစာဟာ ခရာဝန်း​​ ပုံစံ​​ပြောင်း​​လဲလာတယ်လို့​​ ဆိုကြပါတယ်။ တစ်ချို့​​ ကလဲ ​​နေဝန်း​​လဝန်း​​ပုံ ကိုကြည့်​​ပြီး​​တီထွင် လာတာ​​ကြောင့်​​ မြန်မာအက္ခရာ ​​တွေဟာ
အဝန်း​​ အဝိုင်း​​ပုံ ဖြစ်ရတယ်လို့​​ ဆိုပါတယ်။ မြန်မာစာလုံး​​​တွေကို အဖို အမ ဆိုပြီး​​ခွဲခြား​​ထား​​ပြီး​​
ပ ဆင့်​​ ( ပတ်ဆင့်​​) စာလုံး​​​တွေမှာ အဖိုစာလုံး​​​ပေါ်အဖို စာလုံး​​မဆင့်​​ရတာ မထပ်ရတာ၊​ အမ စာလုံး​​အ​​ပေါ်မှာ အမစာလုံး​​ မဆင့်​​ရတာမထပ်ရတာ ​​တွေလဲရှိပါတယ်။

*( ဘယ်လို စာလုံး​​​တွေ မှ ထပ်လို့​​ရလဲ ၊​ ဆင့်​​လို့​​ ရသလဲ က​​တော့​​ ကိုယ့်​​ဘာသာကိုယ်သာစဉ်း​​စား​​ကြပါ​​တော့​​ )

မြန်မာစာလုံး​​ စနစ်တကျ ​​ရေး​​ဆွဲပုံ

မြန်မာစာလုံး​​ စနစ်တကျ ​​ရေး​​ဆွဲပုံ
A letter from BURMA စာအုပ် မှ မြန်မာအက္ခရာ အသံထွက်ပုံ
A letter from BURMA စာအုပ် မှ မြန်မာအက္ခရာ အသံထွက်ပုံ
မြန်မာ အက္ခရာ အဆင့်​​ဆင့်​​ ​​ပြောင်း​​လဲလာပုံအား​​ အက္ခရာ နှိုင်း​​ယှဉ်ပြပုံ
မြန်မာ အက္ခရာ အဆင့်​​ဆင့်​​ ​​ပြောင်း​​လဲလာပုံအား​​ အက္ခရာ နှိုင်း​​ယှဉ်ပြပုံ

ပထမဆုံး​​ မြန်မာအက္ခရာ သင်ပုန်း​​ကြီး​​ကျမ်း​​ ကို​​တော့​​ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၃၅-၄၉ (AD-13) ရာစုအလယ် မှာ ဦး​​ကျည်​​ပွေ့​​ ( ​​ခေါ် ) ရှင်ဒိသာပါ​​မောက် က ​​ရေး​​သား​​ပြုစုခဲ့​​ပါတယ်။ ၁၇၇၄ ခုနှစ် မှာ​​တော့​​
သံလျင်မြို့​​ မှ ဗရင်ဂျီ ဖုန်း​​​တော်ကြီး​​ ပါကိုတိုး​​(Percoto) က ဗရင်ဂျီ ကျမ်း​​စာမှုများ​​ကို ​​ရောမ မြို့​​သို့​​ ကူယူသွား​​ခဲ့​​ရာ ​​ရောမမြို့​​ က ဗရင်ဂျီ သာသနာပြု အဖွဲ့​​ ကမြန်မာအက္ခရာများ​​ကို ​​တွေ့​​ရှိကာ သ​​ဘောကျခဲ့​​တဲ့​​အတွက် မြန်မာအက္ခရာကို မူတည်ပြီး​​ ဂိတ်စပီလီ ( Guiseppe Expilly ) ဆိုသူ က ခဲစာလုံး​​ တီထွင်ပြီး​​ အဲဒီ ခဲစာလုံး​​​တွေနဲ့​​ ပထမဆုံး​​​သောမြန်မာ သင်ပုန်း​​ကြီး​​ စာအုပ်ကို ရိုက်နှိပ်ခဲ့​​ပါတယ်။
၁၇၇၆ ခုနှစ် မှာရိုက်နှိပ်ခဲ့​​တဲ့​​ မြန်မာ သင်ပုန်း​​ကြီး​​ စာအုပ်မှာ မှား​​ယွင်း​​တာ​​တွေရှိတဲ့​​ အတွက် ၁၇၈၇ မှာ ဘုန်း​​​တော်ကြီး​​ မင်​​တေအာဇာ ( Mantey Azza ) ဒုတိယအကြိမ်မြန်မာ သင်ပုန်း​​ကြီး​​ စာအုပ်ကို ရိုက်နှိပ်ခဲ့​​ပြန်ပါတယ်။

၁၇၇၆ ခုနှစ် မှာရိုက်နှိပ်ခဲ့​​တဲ့​​ မြန်မာ သင်ပုန်း​​ကြီး​​ စာအုပ်

ကွန်ပျူတာမှာ အသုံး​​ပြုနိုင်ခဲ့​​တဲ့​​ ပထမဆုံး​​​သော မြန်မာစာလုံး​​ font ကို​​တော့​​ လန်ဒန်မှ အ​​ရှေ့​​တိုင်း​​ ပညာ ​​လေ့​​လာ​​ရေး​​တက္ကသိုလ် မှ ဂျွန်အိုကဲလ် ဆိုသူ က ၁၉၈၇ ခုနှစ်မှာ ( အင်း​​ဝ ကွန်ပျူတာ မြန်မာ စာလုံး​​ font ) ကို တီထွင်​​ရေး​​ဆွဲခဲ့​​ပြီး​​ 1989 ၊​ ​​မေလထုတ် လင်း​​​ရောင်ခြည် Magazine အမှတ်-76 မှာ စတင်ပြီး​​ အသုံး​​ပြုနိုင်ခဲ့​​ပါတယ်။

1989 ၊​ ​​မေလထုတ် လင်း​​​ရောင်ခြည် Magazine အမှတ်-76

*( Layout ချတာကို Adobe Page Maker ကို စတင်အသုံး​​ခဲ့​​ပြုတယ် လို့​​ လဲ ကြား​​သိရပါတယ် အခု​​နောက်ပိုင်း​​မှာ​​တော့​​ – Adobe Indesign , CorelDraw တို့​​ QuarkExpress တို့​​ သုံး​​ပြီး​​ Layout ချ​​နေကြပါပြီ )

လန်ဒန်မှ အ​​ရှေ့​​တိုင်း​​ ပညာ ​​လေ့​​လာ​​ရေး​​တက္ကသိုလ် မှ ဂျွန်အိုကဲလ် ဆိုသူ၏ ၁၉၈၇ ခုနှစ်မှာ ( အင်း​​ဝ ကွန်ပျူတာ မြန်မာ စာလုံး​​ font )

ကိုး​​ကား​​ခဲ့​​​သော စာအုပ်စာတမ်း​​များ​​

- မြန်မာအက္ခရာ​​ရေး​​သား​​နည်း​​စနစ် ( ဦး​​မြတ်​​ကျော် )
- ​​ပေစာနှင့်​​ ​​ပေစာထုတ်ကြိုး​​​ပေါ်မှ ဆု​​တောင်း​​များ​​ ( ​​ရွှေဘို မိမိကြီး​​ )
- ဂရပ်ဖစ် အနုပညာ ( ဆန်နီညိမ်း​​ )
- မွန်မြန်မာ အက္ခရာ သမိုင်း​​ ( ဦး​​သာမြတ်)
- မြန်မာအဘိဓာန် ( မြန်မာစာ အဖွဲ့​​ )
- TYPOGRAPHY ( Ambrois / Harris )
- A letter from BURMA ( Framcoise Boudignon )


Credit:http://www.mdasociety.org/profiles/blogs/2260154:BlogPost:54023?id=2260154%3ABlogPost%3A54023&page=1#comments

0 responses to “ မြန်မာစာ နှင့်​ မြန်မာ font ဖြစ်​ပေါ်လာပုံ ”

Leave a Reply